بهره باز – Open Interest – در تحلیل تکنیکی
بهره باز چیست و چه کاربری در تحلیل تکنیکی دارد؟
ترجمه از فرهاد مقدم سلیمی – فردین صادقی زنجانی
برگرفته از کتاب تحلیل تکنیکی نوشته ی توماس میرز
بخش قابل ملاحظهای از درسهایی که تاکنون ارائه شده است، با دو جنبه از تحلیل بازار سر و کار دارد: زمان و قیمت. بیشتر تحلیلگران تکنیکی، جنبه سومی را نیز وارد تحلیل میکنند که عبارت است از حجم. علاوه بر این، مبادلهگران کالاها از تحلیل تعداد بهره باز نیز برای ملاحظات عرضه و تقاضا استفاده میکنند.
بهطور کلی، ارتباط حجم با قیمتهای بازار بهصورت زیر است:
قیمت | حجم | پیامد (وضعیت بازار) |
افزایشی | بالا | افزایشی |
افزایشی | پایین | کاهشی |
کاهشی | بالا | کاهشی |
کاهشی | پایین | افزایشی |
حجم بهعنوان معیار قدرت یا ضعف بازار درنظر گرفته میشود. اگر حجم رو به بالا باشد، درحالیکه قیمتها افزایشی یا کاهشی است، نشان میدهد که روند جاری قیمتها تداوم خواهد داشت. از طرف دیگر، کاهش حجم بهعنوان علامت ایجاد روند برگشتی یا تغییر مسیر روند جاری بازار درنظر گرفته میشود.
فعالیتهای برجسته بازار در جاهایی کاملاً مشهود است که بازار در وضعیت بسیار بالا یا بسیار پایین قرار داشته باشد. به این حالات، اصطلاحاً نقاط اوج بازار– Blowoffs – و اوج فروش – Selling climaxes – میگویند.
اوج بازار در نقاط بسیار بالای بازار رخ میدهد. این نقاط معمولاً بعد از آن رخ میدهند که قیمتها برای دوران نسبتاً طولانی افزایش چشمگیری داشتهاند. در پایان حرکت افزایشی، قیمتها با کاهش شدید حجم مبادلات همراه میشوند. معمولاً تمام کسانیکه قصد داشتند در این سطح خریداری کنند، خرید خود را انجام دادهاند. در این وضعیت، سودآوری بوقوع میپیوندد و قیمتها روند معکوس مییابند (غالباً بهطور ناگهانی) و به طرف پایین حرکت میکنند.
نقاط اوج فروش درست برعکس اوج بازار هستند. نقاط اوج فروش در پایین بازار و بعد از آن رخ میدهند که قیمتها برای دورهای نسبتاً طولانی، بهشدت کاهش یافتهاند. آخرین موج فروش، قیمتها را به شدت بهطرف پایین هدایت میکند و حجم مبادله را به شکل قابل ملاحظهای بالا میبرد. با کاهش قیمتها، تقاضا برای خرید بالا میرود (با چانهزنی) و روند موجود حالت برعکس پیدا میکند و قیمتها را بهطرف نقاط بالاتر میبرد.
حجم تعادلی– On – Balance Volume – تکنیک تحلیل حجم است که توسط ژوزف گرانویل – Joseph E. Granville – نویسنده کتاب “استراتژی جدید زمانبندی روزانه بازار سهام برای کسب حداکثر سود – A New Strategy of Daily Stock Market Timing for Maximum Profit – طراحی و ارایه گردیده است.
حجم تعادلی در دو گام محاسبه میشود. نخست، حجم کل مبادلات روزانه، بسته به اینکه قیمتهای بسته شدن در روز موردنظر، بالاتر یا پایینتر باشد، مثبت یا منفی درنظرگرفته میشود. اگر قیمتها در سطح بالاتر بسته شوند، حجم کل مبادلات مثبت است، اگر قیمت بسته شدن پایینتر باشد، حجم کل مبادلات منفی میشود. دوم، ارزش مثبت یا منفی هر روز به شکل مجموع کل انباشته، جمع زده میشود.
ارزش واقعی حجم تعادلی اهمیتی ندارد. اما، مسیر این حجم نسبت به قیمت بازار، قواعد خرید و فروش را ارایه میکند. شکل ۱-۱۱، مثالی را در این زمینه بیان مینماید.
حجم تعادلی، همانند بسیاری از شاخصهای انباشتگی، با استفاده از تحلیل واگرایی، بهصورت زیر تفسیر میشود:
قیمت | حجم تعادلی | تفسیر |
افزایشی | افزایشی | بازار صعودی |
افزایشی | کاهشی | بازار نزولی |
کاهشی | افزایشی | بازار صعودی |
کاهشی | کاهشی | بازار نزولی |
روش دیگر تحلیل حجم، تکنیک برگشت حجم – Volume Reversal – است که توسط مارک لیبوویت – Mark Leibovit – طراحی و ارایه شده است. این تکنیک، براساس این مفهوم قرار دارد که حجم مبادله، قیمت را دنبال میکند و بنابراین، با روند تغییر قمتها، تغییر میکند. این تغییرات را میتوان با گسترش و کاهش حجم مبادلات، علامتگذاری کرد.
روش برگشت حجم را میتوان برای پیشبینی سهام، کالا یا قیمتهای قراردادهای آتی مورد استفاده قرار داد. بهمنظور شناخت و درک تکنیک برگشت حجم، ابتدا باید با مفاهیم زیر آشنا شویم:
روز رالی – Rally Day – روزی که قیمت بالای طی روز،بالاتر از قیمت بالای روز قبل است و قیمت پایین در طول روز، برابر یا بالاتر از قیمت پایین روز قبل است.
روز واکنش – Reaction Day – روزی که قیمت پایین در طول روز، پایینتر از قیمت پایین روز قبل است و قیمت بالای طی روز، برابر یا پایینتر از قیمت بالای روز قبل است.
روز درونی – Inside Day – روزی که قیمت بالای طی روز، برابر یا بالاتر از قیمت بالای روز قبل است و قیمت پایین در طول روز، برابر یا بالاتر از قیمت پایین روز قبل است.
روز بیرونی – Outside Day – روزی که قیمت بالای طی روز، بالاتر از قیمت بالای روز قبل است و قیمت پایین طی روز، پایینتر از قیمت پایین روز قبل است.
برگشت حجم زمانی رخ میدهد که تغییر روز برگشت به روز واکنش، یا (برعکس) با افزایش حجم مبادله همراه شود. بنابراین، اگر حجم مبادله افزایش یابد و معیار روز واکنش تحقق یابد، این حالت بهعنوان برگشت حجم منفی درنظر گرفته میشود و هنگام فروش تلقی میگردد. از طرف دیگر، اگر حجم مبادله افزایش یابد و معیار روز برگشت محقق شود، این حالت بهعنوان برگشت حجم مثبت درنظر گرفته میشود که هنگام خرید است. از روزهای درونی و بیرونی در تکنیک برگشت حجم، صرفنظر میشود.
حال، به بیان دو مثال میپردازیم. مثال اولی در مورد برگشت حجم منفی است و دومی، برگشت حجم مثبت را نشان میدهد.
مثال: برگشت حجم منفی
روز | قیمت بالا | قیمت پایین | قیمت بسته شدن | حجم مبادله (تعداد سهام) |
۱ | ۳۶/۲۹ | ۱۸/۲۷ | ۶۸/۲۸ | ۱۵۴،۰۰۰ |
۲ | ۵۳/۲۹ | ۵۹/۲۷ | ۶۲/۲۸ | ۱۵۱،۰۰۰ |
۳ | ۵۴/۲۹ | ۴۰/۲۷ | ۸۵/۲۷ | ۱۲۵،۰۰۰ |
۴ | ۴۱/۲۸ | ۷۶/۲۶ | ۷۳/۲۷ | ۱۷۳،۰۰۰ |
در مثال ۱، روز ۲، روز برگشت است (بالای بالاتر و پایین بالاتر) که بهدنبال آن، روز ۳، روز بیرونی تلقی میشود (بالای بالاتر و پایین پایینتر). در روز ۴، روز واکنش (بالای پایینتر و پایین پایینتر) به همراه افزایش حجم مبادله بهوقوع میپیوندد که بیانگر برگشت حجم منفی و موقع فروش است.
مثال ۲: برگشت حجم مثبت
روز | قیمت بالا | قیمت پایین | قیمت بسته شدن | حجم مبادله (تعداد سهام) |
۱ | ۵۸/۱۴ | ۸۷/۱۲ | ۴۲/۱۳ | ۸۹٫۰۰۰ |
۲ | ۲۳/۱۴ | ۵۰/۱۱ | ۴۶/۱۳ | ۹۰،۰۰۰ |
۳ | ۷۱/۱۶ | ۷۰/۱۳ | ۵۱/۱۶ | ۱۰۰،۰۰۰ |
در مثال ۲، علامت برگشت حجم مثبت ارسال میشود که بیانگر موقع خرید است. روز ۲، روز واکنش است (بالای پایینتر و پایین پایینتر) که بلافاصله به دنبال آن، روز ۳ بهصورت روز برگشت (بالای بالاتر و پایین بالاتر) به همراه حجم بیشتر میآید.
نکته آخر: قیمت بسته شدن، در تکنیک برگشت حجم مورد استفاده قرار نمیگیرد. تکنیک برگشت حجم، براساس این فرض قرار دارد که محدودهبین قیمتهای پایین و بالای یک روز، علایمی بهتر از قیمت انتهای روز ارسال میکنند و کاربرد تحلیلی بیشتری دارند.
بهره باز – Open Interest – تعداد قراردادهایی است که برای کالای خاصی مبادله میشوند. قواعد اساسی بهره باز، شبیه حجم مبادله است. این قواعد بهشرح زیر است:
قیمت | بهره باز | تفسیر |
افزایشی | بالا | بازار افزایشی |
افزایشی | پایین | بازار کاهشی |
کاهشی | بالا | بازار کاهشی |
کاهشی | پایین | بازار افزایشی |
گسترش بهره باز در روند رو به بالا، نشانگر وجود خریدهای جدید و بازار افزایشی است. از طرف دیگر، گسترش بهره باز در روند رو به پایین، نشان دهنده پیش فروشهای جدید و بازار کاهشی است. تنزل بهره باز در روند رو به بالا، نشانگر عدم خریدهای جدید و بازار کاهشی است. با این حال، تنزل بهره باز در روند رو به پایین، نشانگر احتمال زیان در موقعیتهای بلند و وجود بازار افزایشی است.
در خاتمه حرکت رو به بالای قیمتها، تنزل بهره باز بیانگر هشداری است مبنی بر اینکه تغییر مسیر روند قیمتها بوقوع خواهد پیوست.
درست یا نادرست بودن هر یک از عبارتهای زیر را تعیین کنید.
- ۱- اگر قیمت سهامی به همراه افزایش حجم آن، بالا برود، بازارافزایشی خواهد بود.
- ۲- اگر قیم سهامی به همراه افزایش حجم آن، پایین بیاید، بازار افزایشی خواهد بود.
- ۳- نقاط اوج بازار در پایین بازار، هنگامی بوقوع میپیوندند که آخرین موج فروش، قیمتها را به سرعت پایینتر بیاورد، درحالی که حجم به شدت بالا رفته است.
- ۴- تحلیل واگرایی برای تفسیر حجم تعادلی بهعنوان شرایط افزایشی یا کاهشی برای قیمتها، مورد استفاده قرار میگیرد.
- ۵- برگشت حجم مثبت هنگامی رخ میدهد که حجم افزایش مییابد و معیار روند برگشت محقق میشود.
- ۶- گسترش بهره باز در روند رو به پایین، نشاندهنده وجود خریدهای جدید و بازار افزایشی است.
۱- درست.
۲- نادرست. اگر قیمت سهام درمقابل افزایش حجم، تنزل یابد، بازار کاهشی خواهد بود.
۳- نادرست. اوج فروش در پایین بازار رخ میدهد، اوج بازار در بالای بازار بوقوع میپیوندد.
۴- درست.
۵- درست.
۶- نادرست. گسترش بهره بازار در روند رو به پایین، بیانگر پیشفروشهای جدید و بازار کاهشی است.